ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Heteropsylla cubana D.L. Crawford
ชื่อพ้อง (Synonym)  Heteropsylla incisa (Sulc)
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  เพลี้ยไก่ฟ้ากระถิน
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  leucaena psyllid

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Hemiptera
           Family  Psyllidae
              Genus  Heteropsylla
                Species  Heteropsylla cubana

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากยอดและใบอ่อนของกระถิน การระบาดจะรุนแรงมากขึ้นเมื่อเกิดสภาวะแห้งแล้ง หรือฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน ในสภาพที่อากาศค่อนข้างเย็น หากการทำลายเกิดขึ้นในระยะที่กระถินกำลังแตกยอดใหม่ กระถินจะไม่สามารถเจริญเติบโต ยอดจะหักฟุบแห้งตายเหลือแต่ตอ ถ้าการทำลายเกิดขึ้นในระยะที่ยอดกระถินเจริญยืดยาวบ้างแล้ว กระถินจะสามารถเจริญเติบโตต่อไปได้ แต่ใบจะร่วงเกือบหมดจนบางยอดเหลือแต่ก้าน บางยอดมีไข่และตัวอ่อนดูดกินน้ำเลี้ยงจนมีสีเหลือง ยอดและใบอ่อนเต็มไปด้วยน้ำหวานที่แมลงถ่ายทิ้งไว้เมื่อมีราดำขึ้นทำให้เหนียวและสกปรก

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

กระถิน : Horse tamarindLeucaena (Leucaena leucocephala)
กระถินยักษ์ : wild tamarind (Leucaena diversifolia)
จามจุรี : rain tree, East Indian walnut (Samanea saman (Jacq.) Merr.)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

พฤกษ์ : albizia (Albizia lebbeck (Linn.) Benth.)
ไมยราบ : mimosa (sensitive) plants (Mimosa spp.)

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

ใบ / ยอดอ่อน

การแพร่กระจาย (Distribution)

Asia: Bangladesh, Brunei Darussalam, Cambodia, China (restricted distribution), India, Indonesia, Laos, Malaysia, Myanmar, Nepal, Philippines, Singapore, Sri Lanka, Taiwan, Thailand, Vietnam
Africa: Burundi, Kenya, Mauritius, Reunion, Tanzania, Uganda, Zimbabwe
North America: Bermuda, Mexico, USA
Central America and Caribbean: Anguilla, Antigua and Barbuda, Bahamas, Barbados, BeritishVirgin Islands, Cuba,  Dominican Republic, El Salvador, Grenada, Jamaica, Nicaragua, Panama, Puerto Rico, Saint Lucia, Trinidad and Tobago, United States Virgin Islands
South America: Chile, Colombia, Peru, Suriname 
Oceania:  Australia, Fiji, French Polynesia, Guam, New Caledonia, Northern Mariana Islands, Papua New Guinea, Samoa, Solomon Islands, Tonga

ประเทศไทย : พบระบาดที่จังหวัดฉะเชิงเทรา, เชียงใหม่, ขอนแก่น, กาญจนบุรี, ลพบุรี, สระบุรี, นครราชสีมา, สระแก้ว, นครปฐม, ราชบุรี, ชุมพร

 

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ช่วงเดือนพฤศจิกายน-เดือนกุมภาพันธ์ การระบาดจะรุนแรงมากขึ้นเมื่อเกิดสภาวะแห้งแล้ง หรือฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

1. พบในประเทศไทย

• ตัวห้ำ ได้แก่ Curinus coeruleus Mulsant (Coleoptera:Coccinellidae) (ด้วงตัวห้ำ: predatory beettle)
• ตัวเบียน ได้แก่ Psyllaephagus yaseeni Noyes (Hymenoptera:Encyrtidae) (แตนเบียนตัวอ่อน: larval parasite)

2. พบในต่างประเทศ

• ตัวห้ำ ได้แก่ Carabidae, Cheilomenes sexmaculata , Chrysoperla carnea , Cycloneda conjugata , Olla v-nigrum , Paratriphleps laevisculus , Rhinacloa forticornis, Scipinia horrida, Scymnus gracilis , Zelus renardii
• ตัวเบียน ได้แก่ Psyllaephagus rotundiformis, Psyllaephagus yaseeni, Sectiliclava sp., Tamarixia leucaenae, Tamarixia triozae
• เชื้อรา ได้แก่ Beauveria bassiana, Conidiobolus coronatus, Entomophaga bukidnonensis, Entomophthora, Entomophthora philippinensis, Erynia triangularis,  Hirsutella citriformis, Hirsutella thompsonii , Neozygites heteropsyllae Neozygites heteropsyllae, Paecilomyces farinosus, Paecilomyces javanicus

วิธีการควบคุม (Control measure)

พ่นสารฆ่าแมลงให้ทั่วในตอนเย็นเมื่อพบยอดกระถินเป็นสีเหลืองเนื่องจากประชากรของแมลงและไข่สูง สารฆ่าแมลงที่ใช้ได้ผลดี ได้แก่ carbaryl, carbosulfan และ lambdacyhalothrin ตามอัตราที่แนะนำ พ่นซ้ำตามความจำเป็น

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop protection compendium 2014 URL http://www.cabi.org/cpc/datasheet/27919
[2] ICAR-National Bureau of Agricultural Insect Resources. URL http://www.nbair.res.in/insectpests/Heteropsylla-cubana.php
[3] Global Biodiversity Information Facility. 2015. URL http://www.gbif.org/species/2013617
[4] กลุ่มกีฏและสัตววิทยา. 2553. คำแนะนำการป้องกันกำจัดแมลงและสัตวศัตรูพืช ปี 2553. เอกสารวิชาการเกษตร สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 303 หน้า.
[5] กัลยา กรงจักร ศรีฟ้า จือพิมาย และ ประพันธ์ โอสถาพันธุ์. 2542. การควบคุมเพลี้ยไก่ฟ้ากระถิน, Heteropsylla cubana Crawford (Homoptera:Psyllidae) โดยชีววิธีในภาคเหนือของประเทศไทย.แก่นเกษตร ม.ค.-มี.ค. 2542. 27(1) หน้า 30-38.
[6] มาลี ชวนะพงศ์ อรุณี วงษ์กอบรัษฎ์ และโอชา ประจวบเหมาะ. 2531. เพลี้ยไก่ฟ้ากระถิน ในแมลงและสัตว์ศัตรูพืช 2531. เอกสารประกอบการประชุมทางวิชาการกองกีฎและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร ครั้งที่ 6 วันที่ 21-24 มิถุนายน 2531. ตึกกสิกรรม บางเขน กรุงเทพฯ หน้า 417-441.
[7] ชนิดพันธุ์สัตว์ต่างถิ่นรุกรานในประเทศไทย ( IAS in Thailand ). URL http://chm-thai.onep.go.th/webalien/species_mam.html
[8] ศูนย์รวมฐานข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย. URL http://www.thaibiodiversity.org/Life/LifeDetail.aspx?LifeID=43894

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

พิพิธภัณฑ์แมลง กลุ่มงานอนุกรมวิธานแมลง สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication