ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Rhyzopertha dominica (Fabricius)
ชื่อพ้อง (Synonym)  Synodendron dominica, Apate pusilla, Apate rufa, Bostrychus moderatus, Dinoderus frumentarius, Dinoderus pusillus, Ptinus fissicornis, Ptinus picus, Rhizopertha dominica, Rhizopertha pusilla, Rhizopertha rufa, Synodendron dominicum, Synodendron pusillum, Rhizoperta dominica, Rhyzopertha pusilla
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  มอดข้าวเปลือก  มอดหัวป้อม
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  lesser grain borer

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Coleoptera
           Family  Bostrichidae
              Genus  Rhyzopertha
                Species  dominica

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

ทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยจะทำลายเมล็ดข้าวเปลือก ตัวอ่อนกัดกินอยู่ภายในเมล็ด ส่วนตัวเต็มวัยแทะเล็มเมล็ดให้เป็นรอยหรือเป็นรูและขับถ่ายของเสียออกมาจนเมื่อนำไปทำให้อาหารจะมีกลิ่นเหม็น ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: ผล,เมล็ด

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ข้าว : rice (Oryza sativa)
ข้าวโพด : corn, maize (Zea mays)
ข้าวสาลี : wheat (Triticum aestivum)
ข้าวฟ่าง : sorghum (Sorghum bicolor)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

None Data

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

เมล็ด

การแพร่กระจาย (Distribution)

พบในแหล่งปลูกข้าว ข้าวโพด ข้าวสาลี ข้าวฟ่าง ถั่วชนิด่างๆ พบได้ทั่วทุกภาคของประเทศ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

แตนเบียนทำลายหนอน (Anisopteromalus calandrae,Theocolax elegans, Lariophagus distinguendus), ตัวห้ำ (Peregrinator biannulipes)

วิธีการควบคุม (Control measure)

ทำความสะอาดโรงเก็บอย่าให้มีเมล็ดพืชเก่าตกค้างอยู่ ลดความชื้นในเมล็ดให้เหลือ 10% เพื่อลดจำนวนแมลง ควบคุมอุณหภูมิเพื่อให้แมลงหยุดการเจริญเติบโตและบางชนิดตายไป เก็บรักษาเมล็ดในสภาพสูุญญากาศหรือภาชนะที่ปิดมิดชิด ใช้สารฆ่าแมลงตามคำแนะนำ

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] Hill, D.S. 1983. Agricultural insect pests of the tropics and their control. Cambridge University Press, New York.
[3] MAF Biosecurity New Zealand. 2005. Maize pest. URL http://www.biosecurity.govt.nz/pest/search
[4] กรมการข้าว. มปป. มอดข้าวเปลือก (lesser graun borrer). กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. URL http://www.brrd.in.th/rkb/data_005/rice_xx2-05_bug20.html
[5] สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. 2551. มอดข้าวเปลือก (Lesser grain borer). กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. URL http://www.thailandmb.com/detail_question.php?questionid=54

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication