ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Scirtothrips oligochaetus Karny
ชื่อพ้อง (Synonym)  Anaphothrips oligochaetus
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  เพลี้ยไฟมังคุด
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  mangosteen thrips

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Thysanoptera
           Family  Thripidae
              Genus  Scirtothrips
                Species  oligochaetus

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

เพลี้ยไฟชอบหลบซ่อนอยู่บริเวณซอกใบ กลีบดอก หรือใต้กลีบเลี้ยงของผลอ่อน มักพบทำลายมังคุดร่วมกับเพลี้ยไฟพริก Scirtothrips dorsalis Hood ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงจากใบอ่อนและช่อดอก อาจทำให้ดอกและผลอ่อนร่วง ผลอ่อนมังคุดที่ไม่ร่วง เมื่อพัฒนาโตขึ้นจะเห็นรอยทำลายเป็นผิวขี้กลาก เสียคุณภาพ ส่วนใบหากถูกเพลี้ยไฟลงทำลายจะแคระแกร็น หงิกงอ และใบไหม้เป็นสีน้ำตาล

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

มังคุด : mangosteen (Garcinia mangostana)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

ถั่วลิสง : groundnut, peanut, Monkey Nut (Arachis hypogaea)

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

ใบ ดอก ผลอ่อน

การแพร่กระจาย (Distribution)

พบระบาดในแหล่งปลูกมังคุด ทั้งทางภาคตะวันออกและภาคใต้ 

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับการระบาด คือ ช่วงอากาศแห้งแล้งและมีอาหารอุดมสมบูรณ์ ได้แก่ ช่วงมังคุดแตกใบอ่อน ออกดอก ติดผลอ่อน พบเพลี้ยไฟเป็นปริมาณสูงช่วงเดือนพฤศจิกายน - มีนาคม ส่วนในระยะที่มังคุดมีเฉพาะใบแก่ ไม่พบการทำลายของเพลี้ยไฟเลย

ในช่วงฤดูฝน ระหว่างเดือนฟฤษภาคม - ตุลาคม ซึ่งเป็นช่วงมังคุดเริ่มแทงตาดอก หรือตาใบผสมกัน หากมีฝนตกชุก การระบาดของเพลี้ยไฟจะไม่รุนแรง

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

วิธีการควบคุม (Control measure)

หากเพลี้ยไฟระบาดรุนแรงในฤดูแล้ง ในช่วงระยะออกดอก ติดผลอ่อน ให้พ่นสารป้องกันกำจัดเพลี้ยไฟ ตามอัตราที่แนะนำ 3 ครั้ง คือ ระยะก่อนดอกบาน 7 วัน ขณะดอกบาน และหลังดอกบานแล้ว 7 วัน สารที่มีประสิทธิภาพ ได้แก่ fipronil, imidacloprid, carbosulfan ไม่ควรใช้สารชนิดเดียวกันติดต่อกันเป็นเวลานาน เพื่อป้องกันเพลี้ยไฟต้านทานสารฆ่าแมลง

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2014. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] Thripswiki. 2015. Scirtothrips oligochaetus. URL http://thrips.info/wiki/Scirtothrips_oligochaetus
[3] กลุ่มบริหารศัตรูพืช. 2554. แมลงศัตรูไม้ผล. เอกสารวิชาการ สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์แห่งประเทศไทย จำกัด. กรุงเทพฯ. 151 หน้า.
[4] พิสุทธิ์ เอกอำนวย. 2553. โรคและแมลงศัตรูพืชที่สำคัญ. พิมพ์ครั้งที่ 3. สวนสัตว์แมลงสยาม แม่ริม เชียงใหม่. 591 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

พิพิธภัณฑ์แมลง กลุ่มงานอนุกรมวิธานแมลง สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication