ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Phyllocnistis citrella (Stainton)
ชื่อพ้อง (Synonym)  Lithocolletis citricola
Phyllocnistis citricola Shiraki
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หนอนชอนใบส้ม
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  citrus leafminer

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Lepidoptera
           Family  Gracillariidae
              Genus  Phyllocnistis
                Species  Phyllocnistis citrella

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

ระยะตัวหนอนเข้าทำลายพืชในระยะใบอ่อน กัดกินเนื้อใบใต้เยื่อผิวใบและชอนไชอยู่ระหว่างผิวใบเห็นเป็นฝ้าสีขาวตามทางที่หนอนทำลาย ทำให้ใบบิดเบี้ยวหงิกงอและอาจร่วงได้  ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: ใบ,ผล,กิ่ง,ยอด

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ส้ม, ส้มเช้ง, ส้มตรา หมากหวาน : sweet orangenavel orange (Citrus sinensis)
ส้มโอ : shaddock (Citrus maxima)
พืชตระกูลส้ม : (Citrus sp.)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

อบเชย : cinnamon (Cinnamomum verum)
มะนาว : lime (Citrus aurantifolia)
มะลิ : jasmine (Jasminum sp.)

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

ผล

การแพร่กระจาย (Distribution)

Asia: Afghanistan, Bangladesh, Brunei Darussalam, Cambodia, China (restricted distribution), India, Indonesia, Iran, Iraq, Israel (restricted distribution), Japan, Jordan, Korea (Republic of), Laos, Lebanon, Malaysia, Myanmar, Nepal, Pakistan, Philippines, Saudi Arabi, Singapore, Sri Lanka, Syria (restricted distribution), Taiwan, Thailand, Turkey, Turkmenistan, Vietnam, Yemen
Africa: Algeria, Cote d'lvoire, Egypt, Eritrea, Ethiopia, Libya,  Mauritius, Morocco, Nigeria, Reunion, South Africa, Sudan, Tanzania, Tunisia
North America: Burmuda, Mexico, USA (restricted distribution)
Central America and Caribbean: Antigua and Barbuda, Bahamas, Barbados, Belize, Cayman Islands, Costa Rica, Cuba, Dominica, Dominican Republic, Grenada, Guadeloupe, Honduras, Jamaica, Martinique, Netherlands Antilles, Nicaragua, Panama, Puerto Rico, Saint Kitts and Nevis (restricted distribution), Saint Lucia, Trinidad and Tobago
South America: Argentina, Brazil (restricted distribution), Chile (restricted distribution), Colombia (restricted distribution), Ecuador, French Guiana, Guyana, Peru, Venezuela 
Europe:  Croatia, Cyprus, France (restricted distribution), Greece (restricted distribution), Italy (restricted distribution), Malta, ontenego (restricted distribution), Portugal (restricted distribution), Serbia, Spain
Oceania:  Australia, Guam, Micronesia Federated states of, Palau, Papua New Guinea, Samoa, Solomon Islands

ประเทศไทย : พบในแหล่งปลูกส้ม ส้มโอ พบได้ทั่วไปในทุกภาคของประเทศ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

Bacillus thuringiensis (Bt), Cirrospilus sp., Cirrospilus ingenuus, Citrostichus phylocnistoides , Closterocerus trifasciatus, Eurytoma sp., Microbracon phyllocnistidis , Pnigalio agraules, Quadrastichus sp., Sympiesis striatipes, Teleoptera sp., Tetrastichus sp., Zagrammosoma multilineatum, Zaommomentedon brevipetiolatus, Zaommomentodon brevipetiolaris

วิธีการควบคุม (Control measure)

-หมั่นสำรวจใบอ่อนโดยเฉพาะในฤดูฝน
-ใช้ศัตรูธรรมชาติ
-ใช้สารเคมีกำจัดแมลงเมื่อพบการทำลายในระดับ 20-25%

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] David, K., G. Wright and J. Loghry. n.d. Citrus Leafminer (Phyllocnistis citrella). URL http://cals.arizona.edu/crops/citrus/insects/citrusinsect.html
[3] งานวินิจฉัยและกักกันศัตรูพืช. 2536. การวินิจฉัยโรค-แมลงศัตรูพืชและการควบคุม. เอกสารประกอบการฝึกอบรมทางวิชาการ ณ สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. 10-14 พฤษภาคม 2536.
[4] นิรนาม. 2553. คำแนะนำการป้องกันกำจัดแมลงและสัตว์ศัตรูพืชปี 2553. กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ. 303 หน้า.
[5] ประพัฒน์ ปัญญาชาติรักษ์, ประดิษฐ์ ปัญญาชาติรักษ์ และ โกศล เจริญสม. มปป. การควบคุมศัตรูส้มโดยชีววิธี. URL http://web.ku.ac.th/nk40/prapat.htm
[6] ศรีจำนรรจ์ ศรีจันทรา และ บุษบง มนัสมั่นคง. 2552. แมลงศัตรูสำคัญในส้มโอและการป้องกันกำจัด. แผ่นพับ กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
[7] ศิริวรรณ ทุนคุ้มทอง, สุดารัตน์ เชาวลิตร, เปรมพันธุ์ ชัยพร และ วิวัฒน์ เสือสะอาด. 2547. การสำรวจรวบรวม และประเมินผลศัตรูธรรมชาติของแมลงศัตรูพืชที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจในประเทศไทย, หน้า 1-15. ใน การประชุมวิชาการประจำปี 2547. ศูนย์วิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติ ภาคกลาง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน, นครปฐม.
[8] โครงการพัฒนาการวิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร. 2541. คู่มือเกษตรกร โรค แมลง ไรศัตรูส้ม และการจัดการ. โครงการความร่วมมือระหว่างทบวงมหาวิทยาลัยและกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 66 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication