ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Papilio demoleus  Linnaeus, 1758
ชื่อพ้อง (Synonym)  Orpheides erithonius (Moore)
Papilio demoleus f. demoleinus Jordan
Papilio epius Fabricius
Papilio erithonius Cramer
Papilio erithonius var. demoleinus Oberthür
Princeps demoleus Linnaeus
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หนอนแก้วส้ม ผีเสื้อหนอนมะนาว
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)   citrus dog, chequered swallowtail, lemon butterfly, lemon caterpillar, lime butterfly, lime swallowtail, orange butterfly

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Lepidoptera
           Family  Papilionidae
              Genus  Papilio
                Species  Papilio demoleus

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

หนอนระยะแรกจะกัดกินใบอ่อนและยอดอ่อน หนอนเมื่อโตขี้นจะกัดกินทั้งใบอ่อนและใบแก่ กัดกินใบจนเหลือแต่ก้านใบ ถ้าระบาดตอนระยะต้นอ่อนจะทำให้ต้นแคระแกร็น  ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: ยอดอ่อน,ใบ,ดอก

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ส้ม, ส้มเช้ง, ส้มตรา หมากหวาน : sweet orangenavel orange (Citrus sinensis)
มะนาว : lime (Citrus aurantifolia)
มะกรูด : Kaffir lime (Citrus hystrix)
พืชตระกูลส้ม : (Citrus sp.)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

เตียบ , น้อยแน่ , มะนอแน่ , มะแน่ , มะออจ้า, มะโอจ่า, ลาหนัง, หน่อเกล๊าะแซ, หมักเขียบ : Sugar apple, Sweet sop, Custard apple (Annona squamosa)
พุทรา : jujube (Ziziphus mauritiana)

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

ยอดอ่อน / ใบ / ดอก

การแพร่กระจาย (Distribution)

Asia: Afghanistan (restricted distribution), Bahrain, Bangladesh, Bhutan, Cambodia, China, India, Indonesia, Iran, Iraq (restricted distribution), Kuwait (restricted distribution), Laos, Malaysia, Myanmar, Nepal, Oman, Pakistan, Philippines, Qatar (restricted distribution), Saudi Arabi, Singapore, Sri Lanka, Syria, Taiwan, Thailand, Turkey, United Arab Emirates (restricted distribution),  Vietnam
Central America and Caribbean:  Cuba, Dominican Republic, Jamaica, Puerto Rico
Europe:  Portugal 
Oceania:  Australia

ประเทศไทย : พบในแหล่งปลูกส้มและมะนาว พบได้ทั่วประเทศ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

Bacillus thuringiensis thuringiensis, Bracon hebetor, Erycia nymphatidophoga, Holcojoppa coelopyga, Ooencyrtus papilionis, Polistes olivaceus, Pteromalus puparum, Stegodyphus sarasinorum, Telenomus sp., Telenomus talaus, Trichogramma chilonis, Trichogramma papilionides

วิธีการควบคุม (Control measure)

-หมั่นสำรวจในระยะใบอ่อนโดยเฉพาะฤดูฝน
-ใช้ศัตรูธรรมชาติ
-ใช้สารเคมีกำจัดแมลงเมื่อพบการทำลายมากกว่า 25%

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] งานวินิจฉัยและกักกันศัตรูพืช. 2536. การวินิจฉัยโรค-แมลงศัตรูพืชและการควบคุม. เอกสารประกอบการฝึกอบรมทางวิชาการ ณ สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. 10-14 พฤษภาคม 2536.
[3] พิสุทธิ์ เอกอำนวย. 2553. โรคและแมลงศัตรูพืชที่สำคัญ. พิมพ์ครั้งที่ 3. สวนสัตว์แมลงสยาม แม่ริม เชียงใหม่. 591 หน้า.
[4] ศิริวรรณ ทุนคุ้มทอง, สุดารัตน์ เชาวลิตร, เปรมพันธุ์ ชัยพร และ วิวัฒน์ เสือสะอาด. 2547. การสำรวจรวบรวม และประเมินผลศัตรูธรรมชาติของแมลงศัตรูพืชที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจในประเทศไทย, หน้า 1-15. ใน การประชุมวิชาการประจำปี 2547. ศูนย์วิจัยควบคุมศัตรูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติ ภาคกลาง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน, นครปฐม.
[5] โครงการพัฒนาการวิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร. 2541. คู่มือเกษตรกร โรค แมลง ไรศัตรูส้ม และการจัดการ. โครงการความร่วมมือระหว่างทบวงมหาวิทยาลัยและกระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 66 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication