ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Corcyra cephalonica (Stainton)
ชื่อพ้อง (Synonym)  Melissoblaptes cephalonica, Corcyra oeconomellus, Corcyra theobromae, Corcyra translineella
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  ผีเสื้อข้าวสาร
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  rice meal moth

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Lepidoptera
           Family  Pyralidae
              Genus  Corcyra
                Species  cephalonica

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

ระยะหนอนเข้าทำลายผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยว หนอนชักใยอยู่ระหว่างเมล็ดข้าวทำให้ข้าวสารติดกันเป็นก้อนและตัวหนอนจะอาศัยแทะเล็มข้าวสารอยู่ภายในใยนั้น นอกจากนี้ยังขับถ่ายของเสียออกมาเป็นเม็ดเล็กๆกระจายอยู่เต็มกองข้าวอีกด้วย ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: เมล็ด

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ข้าว : rice (Oryza sativa)
ถั่วเหลือง : soyabean (Glycine max)
ถั่วลิสง : groundnut, peanut, Monkey Nut (Arachis hypogaea)
ข้าวโพด : corn, maize (Zea mays)
โกโก้ : cocoa (Theobroma cacao)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

None Data

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

เมล็ด

การแพร่กระจาย (Distribution)

พบในแหล่งที่ปลูกข้าว ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ข้าวโพด โกโก้พบได้ทั่วประเทศ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

ไรกินไข่ (Blattisocius keegant Fox, Blattisocius tarsalis), แตนเบียนหนอน (Bracon hebetor, Proconura caryobori , Antrocephalus mitys), ตัวห้ำ (Amphibolus venator, Xylocoris flavipes), แบคทีเรีย (Bacillus thuringiensis)

วิธีการควบคุม (Control measure)

ทำความสะอาดโรงเก็บอย่าให้มีเมล็ดพืชเก่าตกค้างอยู่ ลดความชื้นในเมล็ดให้เหลือ 10% เพื่อลดจำนวนแมลง ควบคุมอุณหภูมิโดยการใช้ความร้อนหรือเย็นจัดเพื่อให้แมลงหยุดการเจริญเติบโตและบางชนิดตายไป เก็บรักษาเมล็ดในสภาพสูญญากาศหรือภาชนะที่ปิดมิดชิด ใช้สารฆ่าแมลง

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] MAF Biosecurity New Zealand. 2005. Maize pest. URL http://www.biosecurity.govt.nz/pest/search
[3] Thakur, R.P., A.G. Girish and V.P. Rao. 2010. Crop Genebank Knowlage Base: Rice meal moth. URL http://cropgenebank.sgrp.cgiar.org/
[4] พรทิพย์ วิสารทานนท์, พรรณเพ็ญ ชโยภาส, ใจทิพย์ อุไรชื่น, รังสิมา เก่งการพานิช, กรรณิกา เพ็งคุ้ม, จิราภรณ์ ทองพันธ์, ดวงสมร สุทธิสุทธ์, ลักขณา ร่มเย็น, ภาวินี หนูชนะภัยและอัจฉรา เพชรโชติ. 2551. แมลงที่พบในผลผลิตการเกษตรและการป้องกันกำจัด. สำนักวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพ. 170 หน้า
[5] สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. 2551. ผีเสื้อข้าวสาร (Rice moth). กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. URL http://www.thailandmb.com/detail_question.php?questionid=64
[6] สืบศักดิ์ สนธิรัตน. 2543. การจัดการศัตรูพืช. สำนักพิมพ์รั้วเขียว, กรุงเทพฯ.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication