ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Sitophilus zeamais (Motschulsky)
ชื่อพ้อง (Synonym)  Calandra zeamais, Sitophilus oryzae zeamaiz, Calandra oryzae platensis, Sitophilus oryzae platensis, Calandra oryzae, Calandra chilensis, Calandra platensis, Calandra quadrimacula, Calandra zemais, Calendra zeamais
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  ด้วงงวงข้าวโพด
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  maize weevil

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Arthropoda
    Class  Insecta
       Order  Coleoptera
           Family  Dryophthoridae
              Genus  Sitophilus
                Species  zeamais

ลักษณะการทำลาย (Infestation)

ตัวอ่อนและเต็มวัยกัดกินเมล็ดตั้งแต่อยู่ในไร่และโรงเก็บ ทั้งตัวเต็มวัยและตัวอ่อนกัดกินภายในเมล็ดโดยทำลายร่วมกับด้วงงวงข้าวทำให้เมล็ดเป็นรูพรุน ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: เมล็ด

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ข้าว : rice (Oryza sativa)
ข้าวโพด : corn, maize (Zea mays)
ข้าวฟ่าง : sorghum (Sorghum bicolor)
ข้าวสาลี : wheat (Triticum aestivum)
ข้าวโอ้ต : oat (Avena spp.)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

None Data

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

เมล็ด

การแพร่กระจาย (Distribution)

พบในแหล่งปลูกข้าว เมล็ดข้าวโพด ข้าวสาลี ข้าวฟ่าง เมล็ดพืชชนิดอื่นๆ พบได้ทั่วประเทศ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

แตนเบียนทำลายหนอน (Anisopteromalus calandrae,Theocolax elegans, Lariophagus distinguendus)

วิธีการควบคุม (Control measure)

ทำความสะอาดโรงเก็บ อย่าให้มีเมล็ดพืชเก่าตกค้างอยู่ ลดความชื้นในเมล็ดให้เหลือ 10% เพื่อลดจำนวนแมลง ควบคุมอุณหภูมิโดยการใช้ความร้อนหรือเย็นจัดเพื่อให้แมลงหยุดการเจริญเติบโตและบางชนิดตายไป เก็บรักษาเมล็ดในสภาพสูุญญากาศหรือภาชนะที่ปิดมิดชิด ใช้สารฆ่าแมลง

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] Hill, D.S. 1983. Agricultural insect pests of the tropics and their control. Cambridge University Press, New York.
[3] MAF Biosecurity New Zealand. 2005. Maize pest. URL http://www.biosecurity.govt.nz/pest/search
[4] พรทิพย์ วิสารทานนท์ พรรณเพ็ญ ชโยภาส ใจทิพย์ อุไรชื่น รังสิมา เก่งการพานิช กรรณิการ์ เพ็งคุ้ม จิราภรณ์ ทองพันธ์ ดวงสมร สุทธิสุทธิ์ ลักขณา ร่มเย็น ภาวินี หนูชนะภัย และอัจฉรา เพชรโชติ. ๒๕๕๑. แมลงที่พบในผลิตผลเกษตรและการป้องกันกำจัด. พิมพ์ครั้งที่ ๒. สำนักวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร. กรมวิชาการเกษตร. ๑๘๐ หน้า
[5] สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร. 2551. มอดข้าวเปลือก (Lesser grain borer). กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. URL http://www.thailandmb.com/detail_question.php?questionid=54
[6] อมรา ไตรศิริ, พิเชษฐ์ กรุดลอยมา และ สุรพงษ์ ประสิทธิ์วัฒนเสรี. 2548. ความเสียหายของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ต่างๆจากการทำลายของด้วงงวงข้าวโพด (Sitophilus zeamais Motsch.), หน้า 45-62. ใน บทคัดย่อการประชุมวิชาการข้าวโพดข้าวฟ่างแห่งชาติ ครั้งที่ 32. กรุงเทพฯ.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication