ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Cyperus rotundus L.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Chlorocyperus rotundus (L.) Palla, Chlorocyperus salaamensis Palla, Cyperus agrestis Willd. ex Spreng. & Link, Cyperus arabicus Ehrenb. ex Boeckeler, Cyperus badius var. inconspicuus (Nyman) Nyman
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  แห้วหมู
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  purple nutsedge, coco-grass, Java-grass, nut sedge, nut-grass, purple nut sedge, purple nut-grass, red grass, red nut sedge, water grass

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Cyperaceae
    Genus  Cyperus
          Species  compressus
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

วัชพืชประเภทกก อายุหลายปี ลำต้นใต้ดิน หัวและส่วนที่เป็นไหลทอดไปตามพื้นดิน มีส่วนลำต้นเหนือดิน ประกอบด้วยใบและลำต้นที่สร้างช่อดอก สูง 30-70 เซนติเมตร มีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมไม่มีข้อปล้อง พองออกเป็นหัวที่ฐาน ใบ ออกจากโคน เรียวยาว แคบ ส่วนโคนหนา ตรงกลางแผ่นใบเว้าเป็นร่องลึกตามยาว ดอกออกเป็นช่อเชิงลด มี 3-8 ช่อย่อยต่อช่อ ดอกย่อยค่อนข้างแบน ไม่มีก้าน จัดเรียงตัวเป็นช่อรูปไข่ ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์โดยเมล็ด ไหลและเหง้

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

เป็นวัชพืชที่มักชอบขึ้นในที่มีความชื้นสูง ชื้นแฉะ แต่ไม่ท่วมขัง สามารถทนน้ำขังหากไม่ท่วมยอดได้ เป็นวัชพืชสำคัญในนาข้าว พบทั่วไปในที่น้ำท่วมขัง หรือดินมีความชื้นสูง เช่น ในนาข้าว แอ่งน้ำ ทางระบายน้ำ พบเป็นวัชพืชในนาข้าว หรือพืชอื่นที่ปลูกหลังนา เช่น ถั่วเหลือง ถั่วเขียว พืชผักอื่นๆ แต่อาจพบในแปลงพืชไร่ จนถึงพืชสวนด้วย เช่น ข้าวโพดฝักอ่อน มันแกว ผักคะน้า กล้วย มะพร้าว เป็นต้น พบทุกภาคของประทศไทย การแพร่ระบาด

การแพร่กระจาย (Distribution)

กกดอกทรายเป็นวัชพืชที่พบในเขตร้อนทั่วโลก ปัจจุบันพบกระจายทั่วไปในประเทศต่างๆ ดังนี้ ASIA : Afghanistan, Bangladesh, Bhutan, Brunei Darussalam, Cambodia, China, India, Indonesia, Japan, Korea, Republic of, Laos, Malaysia, Myanmar, Nepal, Pakistan, Philippines, Singapore, Sri Lanka, Taiwan, Thailand, Vietnam AFRICA : Burkina Faso, Gambia, Ghana, Kenya, Mali, Nigeria, Senegal, Swaziland, Tanzania, Uganda NORTH AMERICA : USA CENTRAL AMERICA AND CARIBBEAN : Cuba, Dominican Republic, Puerto Rico, Trinidad and Tobago SOUTH AMERICA : Brazil, Colombia, Ecuador, Venezuela OCEANIA : Australia, Fiji

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

แห้วหมู เป็นวัชพืชประเภทกก อายุหลายปี การควบคุมโดยการ ถอนออก หรือไถกลบ ก่อนที่พืชจะออกดอก หรือปล่อยน้ำให้ท่วมยอดขณะที่ต้นยังเล็ก จะทำให้ยอดเน่าและตายได้ การใช้สารกำจัดวัชพืชในนาข้าว ต้องเลือกสารกำจัดวัชพืชที่ไม่เป็นพิษต่อข้าว ซึ่งมีทั้งที่ใช้ก่อนวัชพืชงอก เช่น เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์ และหลังวัชพืชงอก เช่น เมทซัลฟูรอน-เมทธิล+คลอริมูรอน-เอทธิล, 2,4-D, บีสไพริแบก-โซเดียม, โพรพานิล, ไพราโซซัลฟูรอน-เอทธิล เป็นต้น ซึ่งอัตราการใช้และระยะเวลาการใช้จำเป็นต้องศึกษาฉลากกำกับสารกำจัดวัชพืชให้ดีก่อนใช้

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] CAB International. 2013. Invasive Species Compendium. Datasheets > Cyperus iria (rice flatsedge). URL: http://www.cabi.org/isc/?compid=5&dsid=17501&loadmodule= datasheet&page=481&site=144 (27 May 2013)
[2] The Plant List. 2010. Version 1. Cyperus iria L. Published on the Internet. URL: http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-237067
[3] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?402807 (26 May. 2013)
[4] กลุ่มวิจัยวัชพืช. 2555. คำแนะนำการควบคุมวัชพืชและการใช้สารกำจัดวัชพืช ปี 2554. เอกสารวิชาการลำดับที่ 12/2554 สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร. 149 หน้า.
[5] สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย. 2545. วัชพืชสามัญภาคกลาง. ฟันนี่พับบลิชชิ่ง. 135 หน้า.
[6] โครงการอุทยานธรรมชาติวิทยาอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. 2006. กกทราย. ใน พฤษศาสตร์: พันธุ์ไม้พื้นล่าง. URL:http://www.kanchanapisek.or.th/kp14/project_dev/ project_area/Ratburi/plant_page21.php?plantid=4&page=0 (27 พฤษภาคม 2556)

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication