ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Pennisetum pedicellatum Trin.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Eriochaeta densiflora Fig. & De Not., Eriochaeta secundiflora Fig. & De Not., Pennisetum amoenum Hochst. ex A.Rich., Pennisetum araneosum Edgew., Pennisetum densiflorum (Fig. & De Not.) T.Durand & Schinz
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หญ้าขจรจบดอกใหญ่ หญ้าคอมมิวนิสต์ 
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  kyasumagrass, deenanathgrass

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Poaceae
    Genus  Pennisetum
          Species  pedicellatum
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

วัชพืชปีเดียว วัชพืชประเภทใบแคบ อายุปีเดียว ขึ้นเป็นกอ ต้นสูงประมาณ 60100 เซนติเมตร แตกแขนงตามข้อข้อล่างใกล้โคนมักงอกโค้งติดดินและแตกร่างหยั่งดิน แตกยอดเป็นต้นใหม่ ใบนุ่มเป็นขนทั้งด้านบนและด้านล่าง ดอกออกเป็นช่อที่ยอด ไม่แตกแขนง ดอกติดรอบก้านช่อดอก ช่อดอกแน่นฟูคล้ายหางสัตว์ ดอกมีขนนุ่มยาว ขนสีขาวปรายสีน้ำตาลแดง ช่อดอกเมื่อแก่ ขนบนช่อดอกเป็นสีน้ำตาลเหลือง ดอกจะทยอยร่วงหลุดจากช่อดอกจากด้านบน ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

สามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีการระบายน้ำไดดี ในดินร่วน ดินทราย ทนต่อความเป็นกรด หรือเป็นต่างของดิน ทนแล้งได้ดี จึงพบเป็นวัชพืชทั่วไปในที่ดอน เช่น ไหล่ทาง ทุ่งหญ้า พื้นที่รกร้าง ที่ไม่ได้ทำการเกษตรโดยเฉพาะในภาคเหนือ เป็นวัชพืชในพืชไร่ และพืชปลูกอายุมากกว่า 1 ปี เช่น อ้อย มันสำปะหลัง สับปะรด ทุเรียน มะม่วง ยางพารา ปาล์มน้ำมัน เป็นต้น พบทั่วไปในทุกภาคของประเทศไทย

การแพร่กระจาย (Distribution)

หญ้าขจรจบ คาดว่ามีถิ่นกำเนิดในอินเดียและแอฟริกา ถูกชักนำเข้าประเทศไทยจากอินเดียและพม่า เพื่อเป็นอาหารสัตว์ เนื่องจากสามารถทนแล้งได้ดี แต่ละต้นสร้างเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดอยู่ในผลที่เป็นขนฟูหุ้มทำให้สามารถถูกพัดพาไปกับกระแสลมได้ เป็นปัจจัยที่ช่วยในการแพร่ระบาดของหญ้าขจรจบ พบทั่วประเทศ

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

    Gossypium barbadense (ฝ้าย, ฝ้ายเทศ, ฝ้ายชัน, ฝ้ายดอก : Creole cotton)
    Gossypium hirsutum (ฝ้าย : cotton)
    Sorghum bicolor (ข้าวฟ่าง : sorghum)
    Zea mays (ข้าวโพด : corn, maize)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

หญ้าขจรจบเป็นวัชพืชประเภทใบแคบ อายุปีเดียว เริ่มงอกหลังจากเมล็ดได้รับความชื้นในช่วงเมษายน-พฤษภาคม เจริญเติบโตสร้างเมล็ด และเริ่มแห้งตายในฤดูแล้ง หรือประมาณเดือนธันวาคม จึงอาจควบคุมวัชพืชชนิดนี้ได้โดยจัดช่วงเวลาในการปลูกพืช ส่วนในทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ ทำการตัดก่อนที่พืชจะออกดอก จะช่วยลดการแพร่ระบาดได้ การถอนในระยะต้นอ่อนสามารถควบคุมหญ้าขจรจบได้ดี แต่ทำได้ยากในพื้นที่กว้างใหญ่ขึ้น การตัดด้วยเครื่องจักรก่อนที่จะสร้างดอก การใช้สารกำจัดวัชพืชเพื่อควบคุมหญ้าขจรจบ ก่อนวัชพืชงอกอาจใช้ atrazine trifluralin, nitralin, bromacil หรือ picloram พ่นบนดิน สามารถป้องกันการงอกของหญ้าขจรจบได้นาน 5 สัปดาห์ หลังหญ้าขจรจบงอกมีความสูง 5-10 เซนติเมตร อาจใช้ diuron, ametryne และ linuron เมื่อวัชพืชมีความสูงประมาณ 20-25 เซนติเมตร ใช้ diuron, prometryne, linuron และ glyphosate อย่างไรก็ตาม การใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทใช้หลังวัชพืชงอก บางครั้งอาจได้ผลลดลงเมื่อวัชพืชอายุมากขึ้น เนื่องจากเนื้อเยื่อภายในของพืชเปลี่ยนไป คือเมื่อพืชมีอายุมากขึ้นเยื่อหุ้มเซลของเนื้อเยื่อชั้นต่างๆ หนาขึ้น มีแป้งสะสมมาก ท่อลำเลียงมีการพัฒนาน้อย ทำให้สารกำจัดวัชพืชที่พ่นลงไปไม่สัมผัสกับเซล ไม่เกิดการดูดซึมสารเข้าไปในพืช ประสิทธิภาพจึงลดลง ดั้งนั้นจึงควรฉีดสารกำจัดวัชพืชในระยะที่วัชพืชยังไม่แก่ นอกจากนี้ยังต้องคำนึงพิษต่อพืชปลูก และต้องศึกษาอัตรา ช่วงเวลาและวิธีการใช้ ที่ระบุในฉลากของสารกำจัดวัชพืชแต่ละชนิดให้ดีก่อนใช้

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Clayton, W.D., M.S. Vorontsova, K.T. Harman and H. Williamson. 2012. GrassBase - The Online World Grass Flora. URL:http://www.kew.org/data/grasses-db/www/imp07786.htm
[2] Crop Protection Compendium. 2011. URL: http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[3] Global Invasive Species Database. 2005. Paspalum scrobiculatum (grass). URL: http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?si=1423&lang=EN
[4] Mannetje, L.T. 2005. Pennisetum pedicellatum Tran. Grassland Species Profiles. URL: http://www.fao.org/ag/AGP/AGPC/doc/Gbase/data/Pf000299.HTM
[5] Noda, K. 1984. Major weeds in Thailand. illustrated by color. Project Mannual No.1 JICA/DOA., MOAC, Thailand. 142 pp.
[6] Plants Database. 2013. Needle and thread. Natural Resources Conservation Service (NRCS). USDA. URL: http://plants.usda.gov/java/
[7] Scher, J. and D. Walter. 2010. Pennisetum pedicellatum Trin. Federal Noxious Weed Disseminules of the U.S. : Factsheet. URL:http://itp.lucidcentral.org/id/fnw/key/FNW_Grasses/Media/Html/fact_sheets/Pennisetum_pedicellatum.htm
[8] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?27206
[9] พรชัย เหลืองอาภาพงศ์. 2540. วัชพืชศาสตร์. โรงพิมพ์ลินคอร์น, กรุงเทพฯ. หน้า 106-134, 467-492, 225-239.
[10] สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย. มปป. วัชพืชสามัญภาคกลาง. ฟันนี่พับบลิชชิ่ง. 135 หน้า.
[11] อำไพ ยงบุญเกิด. 2514. เอกสารทางวิชาการ วัชพืชบางชนิดในไร่ข้าวโพด. กองพืชพันธุ์ กรมกสิกรรม. 31 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication