ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Setaria verticillata (L.) P. Beauv.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Chaetochloa verticillata (L.) Scribn., Ixophorus verticillatus (L.) Nash, Panicum aparine Seud., Panicum asperum Lamk.
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หญ้าหางกระรอก
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  bristly foxtail

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Poaceae
    Genus  Setaria
          Species  verticillata
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

 วัชพืชประเภทใบแคบ อายุฤดูเดียว ขึ้นเป็นกอหลวมๆ ไม่แน่น ลำต้นตั้งตรง สูงได้ถึง 1 เมตร ลำต้นบริเวณโคนโค้งงอและแตกรากตามข้อที่อยู่ใกล้ดิน ข้อเรียบ มีสีเข้ม โคนกาบใบเรียบหรือมีขน หูใบสั้น เป็นเบื่อบางปลายเป็นขน แผ่นใบบาง นุ่ม เห็นเส้นกลางใบชัดเจน ใบยาว 5-30 เซนติเมตร กว้าง 1-1.5 เซนติเมตร ปลายใบแหลม แผ่นใบเรียบหรือมีขนประปราย ดอกออกเป็นช่อ ยาวได้ถึง 30 เซนติเมตร ช่อดอกแตกแขนง เป็นช่อดอกย่อย ยาวประมาณ 1-4 เซนติเมตร อยู่รอบแกนกลาง ช่อดอกย่อยแต่ละช่อประกอบด้วยขนแข็ง ยาว 2- มิลลิเมตร จำนวน 1-3 เส้น โน้มลง ทำให้เมล็ดสามารถติดไปกับเสื้อผ้าและขนสัตว์ได้ง่าย และมักจะพันกับช่อดอกอื่นๆ ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด  

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

มักพบขึ้นในพื้นที่ที่มีการระบายน้ำดี พบทั้งในที่โล่งแจ้ง และใต้ร่มเงา พบขึ้นตามไหล่ทาง ที่รกร้างว่างเปล่า เป็นวัชพืชในพืชไร่ ไม้ผล และพืชอายุหลายปี เช่น กะหล่ำปลี ข้าวโพด อ้อย มันสำปะหลัง มะม่วง เป็นต้น

การแพร่กระจาย (Distribution)

หญ้าหางกระรอก ขยายพันธุ์โดยเมล็ด แต่ขนแข็งที่เปลือกหุ้มเมล็ดสามารถติดไปกับเสื้อผ้า ขนสัตว์ และสัมภาระได้ง่าย เป็นปัจจัยช่วยในการแพร่กระจายของวัชพืชชนิดนี้ หญ้ากระรอก มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปแอฟริกา และเอเชีย แล้วแพร่กระจายไปยังเขตร้อนในทวีปอื่น

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

    Allium cepa (หอมหัวใหญ่ : onion)
    Ananas comosus (สับปะรด : pineapple)
    Carica papaya (มะละกอ : papaw)
    Medicago sativa (ถั่วอัลฟัลฟา : alfalfa)
    Saccharum officinarum (อ้อย : sugarcane)
    Vitis vinifera (องุ่น : grape)
    Zea mays (ข้าวโพด : corn, maize)
    Arachis hypogaea (ถั่วลิสง : groundnut, peanut, Monkey Nut)
    Linum usitatissimum (ลินิน : common flax)
    Manihot esculenta (มันสำปะหลัง : cassava)
    Nicotiana tabacum (ยาสูบ : tobacco)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

วัชพืชประเภทใบแคบ อายุฤดูเดียว ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด สามารถควบคุมโดยการถอน ตัด ฟัน หรือไถ กลบลงไปในดิน ตั้งแต่ยังเป็นต้นอ่อน หรือก่อนพืชออกดอก สารกำจัดวัชพืชที่สามารถควบคุมหญ้าหางกระรอกได้ เช่น linuron, metobromuron, prometryn, metoxuron, pendimethalin, trifluralin, vernolate, EPTC, sethoxydim, fenoxaprop, diclofop, haloxyfop, fluazifop และ glyphosate ซึ่งการใช้สารเคมีกำจัดวัชพืชในพื้นที่ที่มีพืชปลูก ต้องเลือกสารกำจัดวัชพืชชนิดสำหรับควบคุมวัชพืชใบประเภทใบแคบ ที่ไม่เป็นพิษต่อพืชปลูก อัตราและระยะเวลาและวิธีการใช้สารกำจัดวัชพืช ต้องศึกษาจากฉลากกำกับสารอย่างละเอียดก่อนใช้

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL: http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] Global Invasive Species Database. 2005. Paspalum scrobiculatum (grass). URL: http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?si=1423&lang=EN
[3] Plants Database. 2013. Needle and thread. Natural Resources Conservation Service (NRCS). USDA. URL: http://plants.usda.gov/java/
[4] Simon, B.K. and Y. Alfonso. 2011. AusGrass2. URL: http://ausgrass2.myspecies.info/content/ setaria-verticillata
[5] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?402807
[6] พรชัย เหลืองอาภาพงศ์. 2540. วัชพืชศาสตร์. โรงพิมพ์ลินคอร์น, กรุงเทพฯ. หน้า 106-134, 467-492, 225-239.
[7] ศูนย์รวมข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย. 2555" URL: http://www.thaibiodiversity.org/
[8] สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย. 2545. วัชพืชสามัญภาคกลาง. ฟันนี่พับบลิชชิ่ง. 135 หน้า.
[9] โครงการความหลากหลายทางชีวภาพด้านพืชอาหารสัตว์พื้นเมือง. มปป. หญ้าหางกระรอก Setaria verticillata (L.) P. Beauv. วงศ์ Gramineae. URL:http://www.dld.go.th/ncna_nak/setariaver.html

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication