ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Cenchrus brownii L.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Cenchrus dactylolepis Steud., Cenchrus echinatus var. viridis (Spreng.) Spreng. ex Griseb., Cenchrus viridis Spreng., Cenchrus viridis var. macrocephalus Döll
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หญ้าบุ้ง
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  fine-bristle sandbur

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Poaceae
    Genus  Cenchrus
          Species  brownii
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

 วัชพืชประเภทใบแคบ อายุฤดูเดียว ขึ้นเป็นกอ สูง 30-50 ซม. ลำต้นสีเขียวปนม่วง-แดง ค่อนข้างมัน ลำต้นด้านนอกนูนกลม ด้านในเป็นร่องตื้นกว้าง มีขอบทั้งสองข้างขึ้นเป็นสัน แตกรากตามข้อ แผ่นใบยาวเป็นแถบ ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยง ดอกเป็นช่อดอกรวม ออกที่ปลายยอด ช่อดอกทรงกระบอก แกนกลางช่อดอกเป็นเหลี่ยม เกลี้ยง ช่อดอกย่อยอยู่รวมกันเป็นกลุ่มแน่นและมีก้านสั้นๆเกิดเรียงสลับอยู่รอบๆแกนช่อดอก ที่โคนก้านดอกมีขนแข็ง หยาบ ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร จำนวนมาก ซึ่งติดอยู่จนกลายเป็นผล ผลเป็นผลแห้ง ไม่แตก เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล-แดง ผลเมื่อแก่สามารถหลุดร่วงออกจากช่อดอกได้ง่าย โดยส่วนปลายช่อจะหลุดออกไปก่อน ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

พบขึ้นกระจายอยู่ทั่วไปใน ทั้งที่แจ้งและร่มเงา ที่ไม่มีน้ำท่วมขังเป็นระยะเวลานานๆ เป็นวัชพืชทั้งในพื้นที่การเกษตร และสิ่งแวดล้อม หรือที่ไม่ได้ทำการเพาะปลูก ในประเทศไทยพบทุกภาค (บางแห่งพบขึ้นปะปนกับหญ้าบุ้งอีกชนิด (E. echinatus) ซึ่งมีช่อดอกย่อยอยู่บนแกนกลางไม่แน่นเท่า สามารถเห็นแกนกลางได้ง่ายกว่า และมักมีขนาดต้นเล็กกว่า)

การแพร่กระจาย (Distribution)

หญ้าบุ้ง หรือหญ้าขี้ครอก มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา –ขนแข็งๆ คมคล้ายหนามจำนวนมากที่ติดอยู่กับผล ทำให้เมล็ดหญ้าบุ้งสามารถติดไปกับสัมภาระ สิ่งของ เสื้อผ้า หรือขนสัตว์ได้ง่าย ทำให้เมล็ดหญ้าบุ้งสามารถแพร่กระจายออกไปจากแหล่งเดิม เมื่อสภาวะแวดล้อมเหมาะสม ก็จะงอกเป็นต้นใหม่เจริญเติบโตต่อไปได้ พบทั่วประเทศ

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

 ควบคุมโดยวิธีกล เช่น ใช้แรงงานคนถอน หรือตัดฟันตั้งแต่เป็นต้นอ่อน หรือก่อนที่พืชออกดอก   ควบคุมด้วยสารเคมี ในพื้นที่ที่ไม่มีการเพาะปลูก เช่น รอบอาคาร ที่สาธารณประโยชน์ ใช้สารกำจัดวัชพืช เช่น glyphosate หรือ paraquat พ่นหญ้าบุ้งในระยะที่เป็นต้นอ่อน หากเป็นพื้นที่การเกษตร มีการเพาะปลูก เช่น ในพืชไร่ ในสวนไม้ผล สนามหญ้า ต้องระวังไม่ให้ได้รับสารกำจัดวัชพืช ขณะฉีดพ่น หรือเลือกชนิดที่ไม่เป็นพิษต่อพืชปลูกชนิดนั้นๆ (ศึกษาฉลากกำกับสารกำจัดวัชพืชก่อนใช้ เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้และสิ่งแวดล้อม)

เอกสารอ้างอิง (Reference)

 [1] Clayton, W.D., M.S. Vorontsova, K.T. Harman and H. Williamson. 2012. World Grass Species. URL: http://www.kew.org/data/grasses-syn.html.
[2] The Plant List. 2010. Version 1. Cenchrus brownie Roem. & Schult. URL: http://www.theplantlist.org/tpl/record/kew-403883
[3] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?9792
[4] สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2555. สารานุกรมพืชในประเทศไทย: หญ้าขี้ครอก. URL:http://web3.dnp.go.th/botany/detail.aspx?wordsnamesci=Cenchrus0brownii0Roem.010Schult.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication