ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Tridax procumbens (L.) L.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Balbisia canescens Rich., Balbisia canescens Rich. ex Pers., Balbisia divaricate Cass., Balbisia elonggata Willd., Balbissia pedunculata Ortega ex O. Hoffm.
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  ตีนตุ๊กแก
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  coat buttons

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Asteraceae
    Genus  Tridax
          Species  procumbens
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

วัชพืชข้ามปี เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ มีรากแข็งและหยั่งดินลึก ลำต้นทอดนอนไปตามพื้นดิน ชูยอดและดอกขึ้น ลำต้นเป็นขน ข้อล่างที่ติดดินจะงอกรากและแตกยอดเป็นต้นใหม่ ใบเดี่ยวออกตรงกันเป็นคู่ๆ มีขนทั้งด้านหน้าใบและท้องใบ ก้านช่อดอกยาวประมาณ 30 ซม. เป็นขน ช่อดอกหนึ่งช่อมีดอกปนกันอยู่ 2 ชนิด ชนิดหนึ่งอยู่รอบนอก มีประมาณ 56 ดอก แต่ละดอกมีหนึ่งกลีบ กลีบดอกสีขาวอมเหลือง ปลายกลีบมีจัก 23 จัก อีกชนิดหนึ่งอยู่ตรงกลางช่อดอกเป็นกระจุก กลีบดอกเป็นกรวยสีเหลือง ออกดอกตลอดปี

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

พบขึ้นทั่วไปตามไหล่ทาง ที่รกร้าง และพื้นที่เกษตร เป็นวัชพืชในนา พืชไร่ ผัก และพืชสวน ตามคันนา เจริญงอกงามดีในฤดูฝน ที่ชื้นทั่วไปหรือชื้นแฉะริมน้ำ เนื่องจากเมล็ดมีขนาดเล็ก สามารถถูกพัดพาตามลมได้เป็นระยะทางไกลๆ ทนแล้งได้ดี

การแพร่กระจาย (Distribution)

ระบาดในพื้นที่ดอน ข้างถนนและพื้นที่รกร้าง พบทั่วประเทศ

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

    Agave sisalana (ป่านศรนารายณ์, สับปะรดเทศ, สับปะรดเทศ : Agave)
    Arachis hypogaea (ถั่วลิสง : groundnut, peanut, Monkey Nut)
    Glycine max (ถั่วเหลือง : soyabean)
    Manihot esculenta (มันสำปะหลัง : cassava)
    Saccharum officinarum (อ้อย : sugarcane)
    Sorghum bicolor (ข้าวฟ่าง : sorghum)
    Triticum aestivum (ข้าวสาลี : wheat)
    Zea mays (ข้าวโพด : corn, maize)
   Anacardium occidentale (มะม่วงหิมพานต์ : cashew nut)
    Ananas comosus (สับปะรด : pineapple)
    Camellia sinensis (ชา : tea)
    Coffea arabica (กาแฟอาราบิก้า : Arabica coffee)
    Dioscorea alata (มันเสา, มันเขาวัว : Purple yamgreater yamwinged yamwater yamwhite yamWater yampurple yam )
    Elaeis guineensis (ปาล์มน้ำมันแอฟริกัน : African oil palm)
    Eriobotrya japonica (โลโคท, ปี่แป๋ : loquat)
    Helianthus annuus (ทานตะวัน : common sunflower)
    Hevea brasiliensis (ยาง : rubber)
    Hibiscus sabdariffa (กระเจี๊ยบแดง : roselle)
    Ipomoea batatas (มันเทศ : sweet potato)
    Mangifera indica (มะม่วง : mango)
    Morus nigra (หม่อน : black mulberry)
    Nicotiana tabacum (ยาสูบ : tobacco)
    Persea americana (อะโวคาโด : avocadoavocado pearalligator pear)
    Psidium guajava (ฝรั่ง : guava)
    Sesamum indicum (งา : sesame)
    Solanum lycopersicum (มะเขือเทศ : tomato)
    Theobroma cacao (โกโก้ : cocoa)
    Vigna unguiculata (ถั่วพุ่ม : cowpea)
    Ziziphus mauritiana (พุทรา : jujube)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

 ควบคุมโดยวิธีกล เช่น ใช้แรงงานคนถอน หรือตัดฟันก่อนที่พืชออกดอก หรือใช้วัสดุคลุมดินเพื่อไม่ให้ต้นอ่อนงอกและเจริญขึ้นมาเหนือดินได้ ควบคุมด้วยสารเคมี ใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทเลือกทำลายเฉพาะวัชพืชประเภทใบกว้าง เช่น 2,4-D MCPA หรือสารกำจัดวัชพืชที่ไม่เลือกทำลายทำลาย เช่น พาราควอท ไกลฟอเสต หรือใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทคลุมฆ่า ก่อนต้นอ่อนงอก หรืองอกแล้วมีใบไม่เกิน 5 ใบ ซึ่งการใช้สารเคมีควบคุมวัชพืช ต้องเลือกสารกำจัดวัชพืชที่ไม่เป็นพิษต่อพืชปลูก และขณะฉีดพ่นต้องไม่ให้ถูกพืชปลูกด้วย เช่น Bentazone, butachlor, 2,4-D, MCPA และ oxidiazon ในข้าว nicosulphuron acetochlor ในข้าวโพด cyanazine, metolachlor, metribuzin และ cinmethylin ในถั่วเหลือง

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] Crop Protection Compendium. 2011. URL: http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[2] Noda, K. 1984. Major weeds in Thailand. illustrated by color. Project Mannual No.1 JICA/DOA., MOAC, Thailand. 142 pp.
[3] Plants Database. 2013. Needle and thread. Natural Resources Conservation Service (NRCS). USDA. URL: http://plants.usda.gov/java/
[4] ฐานข้อมูลพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. 2555. URL:http://www.qsbg.org/Database/Botanic_Book%20full%20option/search_page.asp
[5] พรชัย เหลืองอาภาพงศ์. 2540. วัชพืชศาสตร์. โรงพิมพ์ลินคอร์น, กรุงเทพฯ. หน้า 106-134, 467-492, 225-239.
[6] ศูนย์รวมข้อมูลสิ่งมีชีวิตในประเทศไทย. 2555" URL: http://www.thaibiodiversity.org/
[7] อำไพ ยงบุญเกิด. 2514. เอกสารทางวิชาการ วัชพืชบางชนิดในไร่ข้าวโพด. กองพืชพันธุ์ กรมกสิกรรม. 31 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication