ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd., Chloris guineensis Schumach. & Thonn., Chloris mucronata Michx., Chloris prostrata (Willd.) Poir., Cynosurus aegyptius L.
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  หญ้าปากควาย
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  crowfoot grass

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Poaceae
    Genus  Dactyloctenium
          Species  aegyptium
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

วัชพืชประเภทใบแคบ อายุหลายปี ลำต้นทอดเลื้อยแล้วตั้งตรง แตกแชนงและมีรากตามข้อ กาบใบสั้นหรือยาวกว่าปล้อง ใบรูปขอบขนาน ปลายใบแหลม ขอบใบตัด ขอบมีขนยาวกระจาย แผ่นใบขอบใบเกลี้ยง ลิ้นใบเป็นเยื่อ ดอกออกเป็นช่อ ที่ปลายกิ่ง ช่อดอกแยกแขนงคล้ายรูปนิ้วมือมี 3-6 ช่อ แกนช่อเป็นเหลี่ยม ช่อดอกย่อยออกเดี่ยวๆ ติดที่แกนแขนงช่อดอกด้านเดียว แบบเรียงสลับ ไร้ก้าน ร่วงเหลือกาบ ผลรูปไต สีน้ำตาล ผิวเป็นคลื่น ออกดอกตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด  

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

ที่โล่งแจ้ง หรือมีร่มเงาบางส่วน ดินที่มีการระบายน้ำได้ดี เช่น ดินทราย ทนแล้งได้ดี

การแพร่กระจาย (Distribution)

มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปอเมริกา แพร่กระจายและระบาดเป็นวัชพืชในเขตร้อนและกึ่งร้อนทั่วโลก ในไทยพบทุกภาค ขึ้นตามที่โล่ง ระดับความสูง 50-650 เมตร เป็นวัชพืชในพืชไร่ พืชผัก ไม้ยืนต้น และพื้นที่ที่ไม่ได้ทำการเกษตร เช่นที่รกร้างว่างเปล่า สนามหญ้า ไหล่ทาง

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

    Zea mays (ข้าวโพด : corn, maize)
    Arachis hypogaea (ถั่วลิสง : groundnut, peanut, Monkey Nut)
    Camellia sinensis (ชา : tea)
    Saccharum officinarum (อ้อย : sugarcane)
    Zingiber officinale (ขิง : ginger)
    Abelmoschus esculentus (กระเจี๊ยบเขียว : okra)
    Capsicum frutescens (พริกขี้หนู : bird pepper)
    Carica papaya (มะละกอ : papaw)
    Cicer arietinum (ถั่วหัวช้าง : Chickpea)
    Glycine max (ถั่วเหลือง : soyabean)
    Ipomoea batatas (มันเทศ : sweet potato)
    Manihot esculenta (มันสำปะหลัง : cassava)
    Musa x paradisiaca (กล้วยมาทูเก้, กล้วยอูกานดา : Matuke)
    Panicum miliaceum (หญ้ากินนี : proso millet)
    Pennisetum glaucum (หญ้าไข่มุก : pearl millet)
    Sesamum indicum (งา : sesame)
    Solanum melongena (มะเขือยาว : egg plant)
    Solanum tuberosum (มันฝรั่ง : potato)
    Sorghum bicolor (ข้าวฟ่าง : sorghum)
    Triticum aestivum (ข้าวสาลี : wheat)
    Vigna radiata (ถั่วเขียว : Mung BeanGreen BeanGreen GramGolden Gram)
    Vigna unguiculata (ถั่วพุ่ม : cowpea)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

การควบคุมโดยวิธีกล เช่น ใช้แรงงานคนถอน ตัด หรือไถกลบ ตั้งแต่เป็นต้นอ่อน หรือก่อนที่พืชออกดอก การควบคุมด้วยสารเคมี ในพื้นที่ที่ไม่มีการเพาะปลูก เช่น รอบอาคาร ที่สาธารณประโยชน์ ใช้สารกำจัดวัชพืช เช่น glyphosate หรือ paraquat พ่นในระยะที่เป็นต้นอ่อน หากเป็นพื้นที่การเกษตร มีการเพาะปลูก เช่น ในพืชไร่ ในพืชผัก อาจเลือกใช้สารกำจัดวัชพืชชนิดคลุม ก่อนที่วัชพืชจะงอก หรือหากวัชพืชงอกแล้วต้องระวังไม่ให้พืชปลูกได้รับสารกำจัดวัชพืชขณะฉีดพ่น หรือเลือกชนิดที่ไม่เป็นพิษต่อพืชปลูกชนิดนั้นๆ (ศึกษาฉลากกำกับสารกำจัดวัชพืชก่อนใช้ เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้และสิ่งแวดล้อม)

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] CAB International. 2013. Invasive Species Compendium. Datasheets> Dactyloctenium aegyptium (crowfoot grass). URL: http://www.cabi.org/isc/?compid =5&dsid=19321&loadmodule=datasheet&page=481&site=144
[2] Clayton, W.D., M.S. Vorontsova, K.T. Harman and H. Williamson. 2012. GrassBase - The Online World Grass Flora. URL:http://www.kew.org/data/grasses-db/www/imp02666.html.
[3] Crop Protection Compendium. 2011. URL: http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[4] Noda, K., M. Teerawatsakul, C. Prakongvongs and L. Chaiwiratnukul. 1994. Project Manual no.1 Major Weeds in Thailand: illustrated by color. 3rd edition. National Weed Science Research Institute Project. Japan International Cooperation Agency and Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Cooperatives. Thailand. 164 p.
[5] Plants Database. 2013. Needle and thread. Natural Resources Conservation Service (NRCS). USDA. URL: http://plants.usda.gov/java/
[6] Scher, J.L. and D.S. Walters. 2010. Federal noxious weed disseminules of the U.S. California. Department of Food and Agriculture, and Center for Plant Health Science and Technology, USDA, APHIS, PPQ. Chrysopogon aciculatis (Retz.) Trin. URL: http://itp.lucidcentral.org/id/fnw/key/FNW_Grasses/ Media/Html/fact_sheets/Chrysopogon_aciculatis.htm
[7] The Plant List. 2010. Version 1. Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd. Published on the Internet. URL: http://www.theplantlist.org/tpl/search?q=Dactyloctenium+aegyptium
[8] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?12848
[9] ดวงพร สุวรรณกุล. 2543. ชีววิทยาวัชพืช พื้นฐานการจัดการวัชพืช. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ. หน้า 8-9.
[10] พรชัย เหลืองอาภาพงศ์. 2540. วัชพืชศาสตร์. โรงพิมพ์ลินคอร์น, กรุงเทพฯ. หน้า 106-134, 467-492, 225-239.
[11] ระบบสืบค้นข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. 2555. URL:http://www.qsbg.org/Database/Botanic_Book%20full%20option/search_page.asp
[12] สมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทย. มปป. วัชพืชสามัญภาคกลาง. ฟันนี่พับบลิชชิ่ง. 135 หน้า.
[13] สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2552. สารานุกรมพืชในประเทศไทย. URL:http://web3.dnp.go.th/botany/detail.aspx? wordsnamesci=Dactyloctenium0aegyptium0(L.)0P.0Beauv.
[14] อำไพ ยงบุญเกิด. 2514. เอกสารทางวิชาการ วัชพืชบางชนิดในไร่ข้าวโพด. กองพืชพันธุ์ กรมกสิกรรม. 31 หน้า.
[15] โครงการอุทยานธรรมชาติวิทยาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. 2549. พฤกษศาสตร์: ไม้พื้นล่าง: หญ้าปากควาย. URL:http://www.kanchanapisek.or.th/kp14/project_dev/project_area/Ratburi/plant_page21.php?plantid=175&page=8

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication