ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Bidens pilosa L.
ชื่อพ้อง (Synonym)  Bidens abadiae DC., Bidens abadiae var. abadiae, Bidens abadiae var. pilosoides Sherff, Bidens adhaerescens Vell., Bidens africana Klatt
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  ก้นจ้ำ
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  hairy beggarticks

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Family  Asteraceae
    Genus  Bidens
          Species  pilosa
              Variety  

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ (Botanical characteristics)

วัชพืชประเภทใบกว้าง ล้มลุก อายุ 1-2 ปี ลำต้นตั้งตรง แตกแขนงได้มาก สูงประมาณ 50-100 ซม. ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก เรียงตรงข้าม ใบย่อยรูปไข่แกมขอบขนาน ใบย่อยด้านล่างรูปไข่ ด้านบนรูปใบหอก ปลายใบแหลม ขอบใบหยักแบบใบเลื่อย ดอก เป็นดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ประกอบด้วยดอกย่อย 20-40 ดอกย่อยวงนอกมีกลีบดอกสีขาว ส่วนดอกวงในกลีบดอกขนาดเล็ก สีเหลือง ใบประดับสีเขียว อยู่จนเป็นผล เป็นผลแห้งไม่แตก เป็นแท่งยาว สีน้ำตาลเข้ม-ดำ บริเวณโคนผลอาจมีปุ่มเล็กๆ คล้ายหนาม ปลายผลมีรยางค์คล้ายหนามแหลมสองอัน และบริเวณปลายรยางค์มีหนามแหลมขนาดเล็กจำนวนมาก ทำให้เมล็ดก้นจ้ำขาวสามารถติดไปกับเสื้อผ้า ขนสัตว์ สัมภาระ ได้ง่าย ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

ถิ่นที่อยู่ (Habitat)

พบขึ้นในพื้นที่ที่น้ำไม่ท่วมขัง ที่เป็นที่แจ้ง หรือร่มเงาเล็กน้อย เช่น แปลงผัก สวนยาง สวนไม้ผล หรือตามไหล่ทาง พบมากในพื้นที่ภาคเหนือ โดยเฉพาะในพื้นที่เกษตรที่สูง

การแพร่กระจาย (Distribution)

มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา ปัจจุบันแพร่กระจายไปทุกทวีป ในประเทศไทยพบที่จังหวัดหนองคาย

พืชปลูกที่พบวัชพืชระบาด (Infestation in crop)

    Camellia sinensis (ชา : tea)
    Citrus sp. (ส้ม : Citrus)
    Coffea sp. (กาแฟ : coffee)
    Glycine max (ถั่วเหลือง : soyabean)
    Gossypium sp. (ฝ้าย : cotton)
    Musa sp. (กล้วย, พืชสกุลกล้วย : banana)
    Phaseolus sp. (พืชสกุล Phaseolus, สกุลถั่ว : bean)
    Saccharum officinarum (อ้อย : sugarcane)
    Solanum tuberosum (มันฝรั่ง : potato)
    Zea mays (ข้าวโพด : corn, maize)

ศัตรูธรรมชาติ (Natural enemy)

-

วิธีการควบคุม (Control measure)

ควบคุมโดยวิธีกล เช่น ใช้แรงงานคนถอน หรือตัดฟันก่อนที่พืชออกดอก หรือใช้วัสดุคลุมดินเพื่อไม่ให้ต้นอ่อนงอกและเจริญขึ้นมาเหนือดินได้ ควบคุมด้วยสารเคมี ใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทเลือกทำลายเฉพาะวัชพืชประเภทใบกว้าง เช่น 2,4-D MCPA หรือสารกำจัดวัชพืชที่ไม่เลือกทำลายทำลาย เช่น พาราควอท ไกลฟอเสต หรือใช้สารกำจัดวัชพืชประเภทคลุมฆ่า ก่อนต้นอ่อนงอก หรืองอกแล้วมีใบไม่เกิน 5 ใบ ซึ่งการใช้สารเคมีควบคุมวัชพืช ต้องเลือกสารกำจัดวัชพืชที่ไม่เป็นพิษต่อพืชปลูก และขณะฉีดพ่นต้องไม่ให้ถูกพืชปลูกด้วย เช่น nicosulphuron acetochlor ในข้าวโพด cyanazine, metolachlor, metribuzin และ cinmethylin ในถั่วเหลือง เป็นต้น.

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] CAB International. 2012. Invasive Species Compendium. Bidens pilosa (blackjack). URL: http://www.cabi.org/isc/?compid=5&dsid=9148&loadmodule=datasheet&page=481&site=144
[2] Clearing House Machanism. 2007. Bidens pilosa L. ชนิดพันธุ์ต่างถิ่นที่ควรป้องกัน ควบคุม และกำจัดของประเทศไทย. URL: http://chm-thai.onep.go.th/chm/alien/ias/detail.aspx?alienID=214
[3] Crop Protection Compendium. 2011. URL: http://www.cabi.org/cpc/default.aspx?site=161&page=4063
[4] Plants Database. 2013. Needle and thread. Natural Resources Conservation Service (NRCS). USDA. URL: http://plants.usda.gov/java/
[5] USDA, ARS, National Genetic Resources Program. nd. Germplasm Resources Information Network - (GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. URL: http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?7169
[6] พรชัย เหลืองอาภาพงศ์. 2540. วัชพืชศาสตร์. โรงพิมพ์ลินคอร์น, กรุงเทพฯ. หน้า 106-134, 467-492, 225-239.
[7] เต็ม สมิตินันทน์. 2557. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย. สำนักงานหอพรรณไม้ กรมอุทธยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพรรณพืช. โรงพิมพ์พุทธศาสนาแห่งชาติ. กรุงเทพ.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication