ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Ditylenchus angustus (Butler, 1913) Filipjev, 1936
ชื่อพ้อง (Synonym)  Anguillulina angusta (Butler, 1913) Goodey, 1932,Tylenchus angustus Butler, 1913
ชื่อสามัญภาษาไทย (Common name , Thai)  -
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ (Common name)  rice stem nematode

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Phylum  Nematoda (CABI, 2014)
    Class  Secernentea
        Order  Tylenchida
           Family  Anguinidae
              Genus  Ditylenchus
                 Species  angustus

ชื่อโรค (Disease name)

ชื่อโรคภาษาไทย (Disease name, Thai)   โรครวงหงิก
ชื่อโรคภาษาอังกฤษ (Disease name)   ufra

ลักษณะอาการของโรค (Disease symptoms and developments)

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ข้าว : rice (Oryza sativa)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

jungle rice (Echinochloa colona )
หญ้าไซ : southern cut grass (Leersia hexandra)

ส่วนของพืชที่ใช้เป็นที่อาศัย (Harboring plant part)

ดอก,ใบ,เมล็ด,ลำต้น

แหล่งที่มาของเชื้อ (Source of inoculums)

ดอก,ใบ,ต้นกล้า,ลำต้น,เมล็ด, น้ำ,เมล็ดพันธุ์

พาหะ (Vector)

การแพร่กระจาย (Distribution)

การแพร่กระจายไปกับน้ำ และทางเมล็ดพันธุ์ (seed borne)
ในประเทศไทย อรุณ (2505) รายงานการพบ Ditylenchus angustus ในรวงข้าวที่นำมาจากจังหวัดพัทลุง โดยสันนิษฐานว่าระบาดมาจากประเทศมาเลเซีย หบมีการแพร่ระบาดในเขตการปลูกข้าวของเอเซียใต้ เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ประเทศบังคลาเทศ ปากีสถาน อินเดีย พม่า ไทย อินโดนีเซีย กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย และ ฟิลิปปินส์

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม (Favorable condition)

ข้าวที่ปลูกแบบน้ำลึก (deep water rice) พบมีการระบาดของไส้เดือนฝอย Ditylenchus angustus มากที่สุด รองลงมาคือ เขตการปลูกข้าวแบบน้ำติ้น (lowland rice) แต่ไม่พบการระบาดในเขตการปลูกข้าวไร่ (upland rice)

วิธีการควบคุม (Control measure)

เผาทำลายพืชพาหะ ใช้พันธุ์ที่ให้ผลผลิตเร็ว ปลูกพืชหมุนเวียน เช่น ปอกระเจา เพื่อลดปริมาณประชากรไส้เดือนฝอย ทำ seed treatment โดยการแช่ในน้ำร้อนอุณหภูมิ 50 องศาเซลเซียส นาน 5 นาที (สืบศักดิ์, 2552)

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] CABI. 2014. Invasive Species Compendium: Helicotylenchus multicinctus. http://www.cabi.org/isc/datasheet/26826
[2] CABI. 2011. URL http://www.cabi.org
[3] Chunram, C. 1972. A list of plant parasitic nematodes in Thailand. Plant Protection Service Technical Bulletin, Ministry of Agriculture, Bangkok, Thailand. 1-44 pp.
[4] Timm, R.W. 1965. A preliminary survey of plant parasitic nematodes of Thailand and the Philippines. Report of South East Asia Treaty Organization. URL http://www.cabdirect.org/abstracts/19660802267.html?freeview=true
[5] สมศักดิ์ ศรีอำไพ และ ประกอบ กาญจนศูนย์. มปป. การเพาะโรครวงหงิกของข้าว, หน้า 460-461. ใน รายงานการประชุมทางวิชาการเกษตรศาสตร์และชีววิทยา ครั้งที่ 2 (สาขาพืชและชีววิทยา) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. URL http://kucon.lib.ku.ac.th/Fulltext/KC0201075.pdf
[6] สืบศักดิ์ สนธิรัตน. 2552. ไส้เดือนฝอยศัตรูพืชในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. สมาคมนักโรคพืชแห่งประเทศไทย, กรุงเทพฯ. 274 หน้า.
[7] อรุณ จันทนโอ. 2505. รายงานการสำรวจไส้เดือนฝอยศัตรูข้าวและชนิดอื่นบางชนิดในประเทศไทย. เอกสารทางวิชาการฉบับที่ 1. แผนกกีฏวิทยาและโรคพืช มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. โรงพิมพ์สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี, กรุเทพฯ. 15 หน้า.

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication