ชื่อศัตรูพืช (Name of pest)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (Scientific name)  Xanthomonas oryzae pv.oryzicola (Fang et al. 1957) Swings et al. 1990
ชื่อพ้อง (Synonym)  Xanthomonas campestris pv. oryzicola, Xanthomonas oryzicola, Xanthomonas translucens f.sp.oryzicola

ข้อมูลทางอนุกรมวิธาน (Taxonomic information)

Domain (Kingdom)   
   Phylum  Proteobacteria
      Class  Gammaproteobacteria
         Order  Xanthomonadales
             Family  Xanthomonadaceae
                Genus  Xanthomonas
                   Species  oryzae
                   Sub Species  
                   Pathover/Biovar/Race  

ชื่อโรค (Disease name)

ชื่อโรคภาษาไทย (Disease name, Thai)  โรคใบขีดโปร่งแสงข้าว
ชื่อโรคภาษาอังกฤษ (Disease name)  bacterial leaf streak of rice

ลักษณะอาการของโรค (Disease symptoms and developments)

ระยะการเข้าทำลาย: ตั้งแต่ข้าวแตกกอจนถึงฺออกรวง        
ลักษณะอาการทั่วไป: อาการปรากฏที่ใบ ขั้นแรกเห็นเป็นขีดช้ำยาวไปตามเส้นใบ ต่อมาค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือส้ม เมื่อแผลขยายรวมกันก็จะเป็นแผลใหญ่แสงสามารถทะลุผ่านได้ และพบแบคทีเรียในรูปหยดน้ำสีครีมคล้ายยางสนกลมๆ ขนาดเล็กเท่าหัวเข็มหมุดปรากฏอยู่บนแผล ส่วนความยาวของแผลขึ้นอยู่กับความต้านทานของพันธุ์ข้าว และความรุนแรงของเชื้อแต่ละท้องที่ ในพันธุ์ที่ไม่มีความต้านทานเลยแผลจะขยายจนใบไหม้ไปถึงกาบใบด้วย ลักษณะของแผลจะคล้ายคลึงกับเกิดบนใบ ส่วนในพันธุ์ต้านทานจำนวนแผลจะน้อยและแผลจะไม่ค่อยขยายตามยาวรอบๆ แผลจะมีสีน้ำตาลดำ
ส่วนของพืชที่ถูกทำลาย: ใบ

พืชอาศัย (Host range)

พืชอาศัยหลัก (Main host)

ข้าว : rice (Oryza sativa)

พืชอาศัยอื่นๆ (Other host)

None Data

แหล่งที่มาของเชื้อ (Source of inoculums)

พาหะ (Vector)

การแพร่กระจาย (Distribution)

ติดไปกับเมล็ดพันธุ์ พบมากในนาฝน นาชลประทาน ในภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมของการเกิดโรค (Favorable condition)

ความชื้นสูง ในสภาพที่มีฝนตก ลมพัดแรง จะช่วยให้โรคแพร่ระบาดอย่างกว้างขวางรวดเร็ว

วิธีการควบคุม (Control measure)

-ใช้เมล็ดที่ปลอดโรค
-ใช้พันธุ์ต้านทาน
-ในดินที่อุดมสมบูรณ์ไม่ควรใส่ปุ๋ยไนโตรเจนมาก
-ไม่ควรปลูกข้าวแน่นเกินไปและอย่าให้ระดับน้ำในนาสูงเกินควร

เอกสารอ้างอิง (Reference)

[1] CABI. 2007. Crop Protection Compendium. CAB International, Wallingford UK. URL http://www.cabicompendium.org/cpc/home.asp
[2] ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวชลบุรี สำนักเมล็ดพันธุ์ข้าว กรมการข้าว. 2555. URL http://cbr-rsc.ricethailand.go.th/index.php

แหล่งเก็บรักษาตัวอย่างอ้างอิง (Specimen depository)

สถานภาพศัตรูพืช (Pest status)

Presence

☐ Present: in all parts of the area
☐ Present: only in some areas
☐ Present: except in specified pest free areas
☐ Present: in all parts of the area where host crop(s) are grown
☐ Present: only in some areas where host crop(s) are grown
☐ Present: only in protected cultivation
☐ Present: seasonally
☐ Present: but managed
☐ Present: subject to official control
☐ Present: under eradication
☐ Present: at low prevalence

Absence

☐ Absent: no pest records
☐ Absent: pest eradicated
☐ Absent: pest no longer present
☐ Absent: pest records invalid
☐ Absent: pest records unreliable
☐ Absent: intercepted only

Transience

☐ Transient: non-actionable
☐ Transient: actionable, under surveillance
☐ Transient: actionable, under eradication